Mối đe dọa với hệ thống nông nghiệp toàn cầu
Hệ thống nông nghiệp toàn cầu
Theo một nghiên cứu mới trên tạp chí Nature Climate Change, hạn hán xảy ra cùng lúc ở các khu vực khác nhau trên hành tinh có thể gây ra sự căng thẳng chưa từng có đối với hệ thống nông nghiệp toàn cầu và đe dọa an ninh nguồn nước của hàng triệu người.
Một nhóm nghiên cứu do Đại học Bang Washington WSU đứng đầu đã phân tích dữ liệu về khí hậu, nông nghiệp và gia tăng dân số để cho thấy việc tiếp tục phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch sẽ làm tăng 40% xác suất đồng xảy ra hạn hán vào giữa thế kỷ 21 và 60% vào cuối thế kỷ 21, so với cuối thế kỷ 20. Điều đó dẫn đến sự gia tăng khoảng chín lần mức độ gánh chịu các đợt hạn hán nghiêm trọng đồng thời xảy ra của dân số nông nghiệp và con người trừ khi con người nỗ lực giảm lượng khí thải các-bon.
Tác giả chính Jitendra Singh, một nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Trường Môi trường WSU tại ETH Zurich, Thụy Sĩ cho biết: “Có thể có khoảng 120 triệu người trên toàn cầu đồng thời phải hứng chịu những đợt hạn hán nghiêm trọng mỗi năm vào cuối thế kỷ này. Nhiều khu vực trong số các khu vực mà chúng tôi phân tích cho thấy sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất và do đó, nguy cơ hạn hán trở thành thảm họa là rất cao”.
Theo ước tính của Singh và các đồng nghiệp, nguy cơ gia tăng của hạn hán hỗn hợp là kết quả của khí hậu ấm lên cùng với tần suất các sự kiện El Niño và La Niña dự kiến tăng 22%, hai giai đoạn đối lập của Dao động phương Nam El Niño (ENSO).
Dự đoán của các nhà nghiên cứu cho thấy gần 75% các đợt hạn hán hỗn hợp trong tương lai sẽ trùng với các giai đoạn biến đổi khí hậu bất thường nhưng lặp lại ở các đại dương trên thế giới, vốn đã đóng một vai trò lớn trong một số thảm họa môi trường lớn nhất trong lịch sử thế giới.
Ví dụ, hạn hán do El Nino thúc đẩy đồng thời xảy ra trên khắp châu Á, Brazil và châu Phi trong giai đoạn 1876-1878 đã dẫn đến mất mùa đồng bộ, sau đó là nạn đói giết chết hơn 50 triệu người.
Deepti Singh, đồng tác giả nghiên cứu tại Trường WSU, cho biết: “Mặc dù công nghệ và các hoàn cảnh khác ngày nay đã khác rất nhiều so với những năm cuối thế kỷ 19, nhưng mùa màng thất bát ở nhiều khu vực vẫn có khả năng ảnh hưởng đến nguồn cung cấp lương thực toàn cầu. Điều này có thể làm tăng biến động giá lương thực toàn cầu, ảnh hưởng đến tiếp cận lương thực và làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực, đặc biệt là ở các khu vực vốn đã dễ bị tổn thương bởi các cú sốc môi trường như hạn hán”.
Phân tích của các nhà nghiên cứu đặc biệt tập trung vào mười khu vực trên hành tinh nhận phần lớn lượng mưa trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 9, có sự thay đổi cao về lượng mưa hàng tháng vào mùa hè và bị ảnh hưởng bởi các biến thể ENSO, các yếu tố dẫn đến tăng khả năng xảy ra hạn hán đồng thời. Một số khu vực được phân tích bao gồm các khu vực nông nghiệp quan trọng và các quốc gia hiện đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực và nước.
Kết quả của nghiên cứu cho thấy các khu vực ở Bắc và Nam Mỹ có nhiều khả năng bị hạn hán kép trong tương lai, khí hậu ấm hơn so với các khu vực ở châu Á, nơi phần lớn đất nông nghiệp được dự báo sẽ trở nên ẩm ướt hơn.
Do đó, thực phẩm được sản xuất ở châu Mỹ có thể dễ bị ảnh hưởng bởi các nguy cơ khí hậu hơn. Ví dụ, Hoa Kỳ là nước xuất khẩu ngũ cốc chủ yếu và hiện đang xuất khẩu ngô đến các quốc gia trên toàn cầu. Ngay cả một sự gia tăng khiêm tốn về nguy cơ hạn hán hỗn hợp của khí hậu trong tương lai cũng có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung trong khu vực, từ đó có thể ảnh hưởng đến thị trường toàn cầu, ảnh hưởng đến giá cả toàn cầu và tăng tình trạng mất an ninh lương thực.
Đồng tác giả Weston Anderson, tại Trung tâm liên ngành Khoa học Hệ thống Trái đất, Đại học Maryland cho biết: “Khả năng xảy ra khủng hoảng an ninh lương thực tăng lên ngay cả khi những đợt hạn hán này không ảnh hưởng đến các khu vực sản xuất lương thực chính mà thay vào đó là nhiều khu vực vốn đã dễ bị mất an ninh lương thực. Hạn hán đồng thời ở các vùng mất an ninh lương thực có thể làm gia tăng căng thẳng đối với các cơ quan quốc tế chịu trách nhiệm cứu trợ thiên tai do yêu cầu đồng thời cung cấp viện trợ nhân đạo cho nhiều người hơn”.
Tuy nhiên, có một số tin tốt. Trong những năm gần đây, cộng đồng toàn cầu đã đạt được tiến bộ trong việc giảm lượng khí thải các-bon, giúp giảm thiểu đáng kể tần suất và cường độ của các đợt hạn hán đồng xảy ra vào cuối thế kỷ 21.
Ngoài ra, sự xuất hiện của gần 75% các đợt hạn hán hỗn hợp cùng với các sự kiện ENSO trong khí hậu tương lai làm nổi bật khả năng dự đoán những nơi có thể xảy ra những đợt hạn hán này với thời gian dự kiến lên đến chín tháng.
Deepti Singh cho biết: “Điều này có nghĩa là hạn hán đồng xảy ra trong các sự kiện ENSO có thể sẽ ảnh hưởng đến các khu vực địa lý giống như hiện nay mặc dù mức độ nghiêm trọng hơn. Việc có thể dự đoán nơi những đợt hạn hán này sẽ xảy ra và những tác động tiềm năng của chúng có thể giúp xã hội phát triển các kế hoạch và nỗ lực nhằm giảm thiểu thiệt hại về kinh tế và giảm thiểu thiệt hại của con người do các thảm họa do khí hậu gây ra”.
Trong tương lai, các nhà nghiên cứu có kế hoạch xem xét kỹ hơn hạn hán đồng xảy ra sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các khía cạnh khác nhau của mạng lưới lương thực toàn cầu, các cộng đồng dễ bị tổn thương bị ảnh hưởng và thích ứng với các khí hậu khắc nghiệt như vậy như thế nào, cũng như cách xã hội có thể chuẩn bị tốt hơn để quản lý nguy cơ gia tăng các thảm họa đồng thời.